Kaplica węgierska

Kaplica zakonna, w której znajduje się obraz Matki Bożej Dobrej Rady, zwana jest kaplicą węgierską, albo kaplicą Ścibora. Powstała prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. Zbudowana jest w znacznej części z kamienia ciosanego, na planie kwadratu. Gotyckie sklepienie krzyżowo-żebrowe (palmowe) wspiera się na ośmiobocznym filarze.

Najstarsza wzmianka o niej zachowała się w dokumencie z lat 20-tych XV w. Fundatorem kaplicy był ścibor ze ściborzyc herbu Ostoja, wojewoda siedmiogrodzki, pan doliny Wagu. Pochodził  z Wielkopolski. Spotykamy go jako młodzieńca na dworze króla Ludwika Węgierskiego,  a następnie w służbie króla czesko-węgierskiego Zygmunta Luksemburczyka.

W okresie zamieszek wewnętrznych i wojen oddał wielkie usługi krajowi i rodzinie królewskiej, za co otrzymał bogate nadania i został wojewodą Siedmiogrodu. Zmarł w 1414 r. Jak podają niektórzy autorzy, chciał być pochowany w ziemi ojczystej i wraz z innymi członkami rodziny ma spoczywać w ufundowanej przez siebie kaplicy. Nie ma jednak w źródłach zgodności co do miejsca jego pochówku.

W Opisie kościołów krakowskich z 1603 r. czytamy, że w kaplicy węgierskiej przy kościele św. Katarzyny pochowany jest Przecław Dmościcki starosta spiski, a podobno także wojewoda siedmiogrodzki. Zapisy na kaplicę i na Msze św. za zmarłych pochodzące z XV i XVI w. wskazują, że kaplica węgierska służyła  jako kaplica rodowa i miejsce spoczynku rodziny Dmościckich. Jednakże w XVII w. znajdowała się już w stanie zaniedbania, wskutek braku funduszów na jej utrzymanie.

Na początku XVIII w. augustianie przekazali kaplicę siostrom augustiankom z przeznaczeniem na oratorium zakonne. W 1728 r. połączono ją krytym gankiem z leżącym po drugiej stronie ulicy klasztorem. Siostry nazwały ją kaplicą św. Moniki, od imienia matki św. Augustyna. W późniejszym czasie kaplica otrzymała też wezwanie patronki Domu zakonnego, Matki Bożej Dobrej Rady, której obraz znajduje się w bocznym ołtarzu, a w dniu 26 kwietnia obchodzona jest tutaj uroczystość odpustowa.

Wystrój kaplicy:

  • Ołtarz główny w stylu późnego baroku, z początku XVIII w. W polu głównym obraz upadku pod krzyżem, a na zwieńczeniu obraz Opatrzności Bożej, malowane przez Bogumiła Gąsiorowskiego około 1872 r.
  • Ołtarz na ścianie zachodniej manierystyczny, fundowany przez kanonika katedry krakowskiej Łukasza Dąbskiego około 1630 r., powstał w warsztacie stolarza i snycerza kleparskiego Baltazara Kuncza. Po konserwacji w latach 90-tych XX w. umieszczono w środkowym polu barokową drewnianą figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem (XVII w.) w otoczeniu aniołków. W zwieńczeniu znajduje się figura św. Jana Chrzciciela.
  • Ołtarz na ścianie wschodniej, barokowo-klasycystyczny, wykonany przez stolarza Wesołowskiego w 1860 r. W polu środkowym znajduje się obraz Matki Bożej Dobrej Rady namalowany na płótnie w 1861 r. przez Leopolda Nowotnego. W zwieńczeniu ołtarza XVIII-wieczny obraz św. Augustyna, malowany na desce.
  • Antepedia ołtarzowe – malowidła olejne na desce – również dzieło Gąsiorowskiego, powstały około 1868 r. Przedstawiają Adorację Bożego Narodzenia, Wieczerzę Pańską i Złożenie Jezusa do grobu.
  • Chór muzyczny na częściowo zamurowanej arkadzie prowadzącej z kościoła do kaplicy, zbudowany w połowie XIX w., z fragmentami wcześniejszej XVII–wiecznej  dekoracji rzeźbiarskiej – muzykujące aniołki i król Dawid grający na harfie. Na parapecie chóru herby szlacheckie skopiowane ze wcześniejszej polichromii kaplicy, wśród nich herb Ostoja. Organy z połowy XIX w.
  • Obraz  Matki Bożej Częstochowskiej, malowany olejno na desce przez Janinę Garycką w 1951 r.
  • Obraz św. Klary z Montefalco, augustianki
  • Po bokach ołtarza głównego: wizja św. Moniki po odjeździe św. Augustyna, obraz olejny na płótnie z XVII w. i augustianka św. Rita z Cascii, obraz olejny na płótnie z XVIII w.

XIX-wieczne inwentarze wspominają o istniejących dawniej w kaplicy grobowcach, które zostały zasypane w okresie zaborów na rozkaz rządu austriackiego.

Ostrołukowy portal wychodzący niegdyś na ulicę Skałeczną, obecnie prowadzi na ganek komunikacyjny z klasztorem.

Więcej informacji o Matce Bożej Dobrej Rady na stronie o Patronce Zgromadzenia (kliknij).